
A autenticidade das obras de Plauto, está representada polas vintiunha obras chamadas “Fabulae Varronianae”; estes manuscríptos procedem de unha ediçón completa reunida por volta do ano cem d. C. Foi como se a posteridade conhecera a Shakespeare por copias feitas de unha ediçón em folio recopilada a partir de guións de representaçóns acessíbeis das várias obras representadas em 1920. “Vidularia”, a última, está quase perdida e outras tenhem lacunas mais ou menos sérias (“Cistellaria”, “Amphitruo”, “Bacchides”, “Aulularia”). Algunhas obras só eram accessíbeis em manuscríptos de reposiçóns (Casina) ou versóns incompatíbeis (Poenulus) ou recortadas drásticamente (Curculio). Qualquer signo empregado polos editores para explicar o estado das interpolaçóns, versóns alternativas e deslocaçóns perderom-se. As obras estám divididas em escenas e apresentam unha mistura dilectante de pronunciaçón arcaica e “moderna”. A divisón em actos das ediçóns modernas deriva de deducçóns equivocadas de erudictos renascentistas partindo do preceito de Horacio; o mesmo se pode aplicar a Terencio. Os manuscríptos nos quais Plauto chegou a ser conhecido no Renascimento e os que forom por primeira vez impressos, descuidavam em parte a divisón dos versos; de aí procede unha xustificaçón académica da prosa como meio para a comédia italiana e isabelina. Non había um “canon” das obras de Plauto no seu tempo ou pouco depois. Sobre os anos 160 a. C. Terencio podía alegar, plaussibelmente polo menos, que desconhecia que certa obra fora modificada por Plauto, e na xeraçón posterior, Accio negaba incluso a orixem plautina de outra comédia que Terencio consideraba xenuína. Elio Estilón, contemporâneo de Accio, consideraba autênticos somente vinticinco guións dos cento trinta aproximadamente que se representavam baixo o nome de Plauto. As chamadas “Fabulae Varronianae” som vintiunha, que Varrón agrupou como autênticas “por acordo unânime”, é dizer, a obra que ninguém discutia, e sería certo virtualmente que som as vintiunha que os manuscríptos conservam. As obras que realmente merecem o título de “Varronianae”, som as mesmas que forom questionadas por alguns autores como Accio e Estilón, mas que Varrón consideraba plautinas por motivos estilísticos, ao parecer outras deçanove. Tendo em conta a natureza precária da transmisón, podem surxir dúvidas com respeito à unidade do “corpus” e da qualidade do texto. A análise estadística mostra, non obstânte, que estamos ante a obra de unha só mán e que em ocasións está notabelmente bem conservada. Rasgos tais como a distribuiçón normal da coincidência de “ictus” e acento ou rasgos prosódicos como o tratamento de “s” final tras unha vocal breve ante unha consoânte inicial, revelam regularidades internas distintivas. Critérios como estes resultam evaluábeis porque passam desapercebidos para o leitor ou para o ouvinte e subconscientemente están determinados polo escritor; d’aí que sexam mais fiábeis que os rasgos de estilo superfíciais reconhecidos por Varrón e utilizados por el para adxudicar as obras discutidas. As identificaçóns mitolóxicas, formaçóns ocasionais típicas, xiros da frase característicos, etc… som precisamente os rasgos que um leitor cuidadoso notará e que reproducirá qualquer imitador ou falsificador competente.
E. J. KENNEY E W. V. CLAUSEN (EDS.)
