Arquivos diarios: 26/04/2017

.

               Um xovem campesino galego da província de Ourense (Amiudal-Avión) nunha das zonas mais agrestes, montanhosas e pobres, por aquel enton, da Galiza profunda, que emigrou a fins do século XIX ó Brasil e posteriormente trasladou-se a Iquitos (Perú) nos principios do passado século, dando início a unha das mais incríveis aventuras que o home branco puido contar, entre os indómitos e temíveis indios Xíbaros, do Alto Maranhon, sobre os que reinou até á sua morte.  Um vecinho de Avión, Emílio Rosendo que ainda vive, tendo noventa e cinco anos de idade, e era amigo dunha das pessoas que embarcara com Alfonso Graña.  Como muitos outros desta terra, Alfonso Graña, emigrou para o Brasil recalando em Manaos.  Trás um tempo nesta cidade, embarcou de novo, desta vez rumo a Iquitos (Perú) onde está documentado o seu paradeiro no ano 1910, sabemos que permaneceu por estes sitios durante dez anos.  Depois da crísis do caucho (1922) A. Graña interna-se na selva xunto com um amigo e vecinho que com el tinha emigrado a essas latitudes, atopando-se com unha tribu de indios Xíbaros, os quais matan o seu acompanhante, mentras que a Alfonso Graña lhe respeitam a vida.  Porque segundo parece a filha do rei dos Xíbaros, se encapricha por el.  Quando morre o seu sogro, Alfonso Graña é o seu sucesor no trono.  Reinando durante doze anos entre as tribus Xíbaras, Aquaruna e Huambisa, até que lhe sobreveio a morte por unha doença terminal, em 1934.   E probavelmente tudo teria ficado no esquecimento se a casualidade e a fortuna non se tiveran dado a man com efeito de que em Iquitos rexentara unha concurrida libraría “Amigos del País”, outro célebre personaxem galego da Costeira (Ribadávia) cuxo nome era Cesáreo Mosquera, que procedia polo tanto, dunha zona próxima á da Graña na Galiza (18 Km).  C. Mosquera convertiu a sua libraría num lugar de encontro da colonia espanhola e doutros países que trabalhavam na rexion peruana de Loreto.  Mosquera ó ter conhecimento por um artigo de Victor de la Serna (1931) de que em Espanha o capitán Iglesias Brage preparava unha expedicion científica ó Amazonas, puxo-se em contacto com el e ofereceu o seu apoio e o do seu amigo, Alfonso Graña.  “Depois de ler o que dí o amigo da Serna.  Suponho que será unha broma, mas se por acaso non o é, aquí estamos Graña e eu.  Pero em menuda se vai ustede meter (…).   Escriba-me porque podemos ser-lhes de útilidade Graña e eu quando ustedes fagan a loucura de cair por aquí.”

 

MAXIMINO FERNANDEZ SENDÍN

.

.                               “Quédanme as herbas, os niños, estes cantos,

.                               e un cabalo con rodas en algures”

.                               Luís G. Tosar

 

Pois eu xa te amaba cando as palabras tiñan algo de pedra

no tempo en que o home coñecia a sua forza, mentres eles,

afoutos, construían gumes de pedra, afiados apeiros

pra esculpiren o mundo.

Foi entón cando subín ás montañas máis altas e propicias

e labrando nas canteiras máis íntimas dunha palabra ceibe

forxei co granito máis prateado e máis belo das sílabas

unha estatua viva de harmoniosa e insuperábel música

rodeada por apóutegas, xestas e flores amarelas.

 

Semeei en ti, miña amiga, un alento erótico purísimo,

xuntei a miña forza aos tenros gumes da voz primordial

e tamén aos croios que me cedían os camiños máis antigos,

xuntei o meu amor aos rochedos que acollen as enormes ondas

nas costas bravías da nosa patria bañada por dous mares.

E entón xa, ao ver tanta fermosura humana, baixei aos vales,

aos muiños, aos hórreos, as casas, aos alboios,

recollín nas veigas os froitos tintos e brancos das videiras

e soñei logo que a cqda verba era unha uva doce e vidrosa,

un fráxil froito dos outonos, cando vai ancha e alta a lúa.

 

Seica estabamos no Tempo do Vidro.  Si, pero eu xa te amaba.

Eu xa te amaba, pois, no vidro da auga lustral do val frondoso,

olvidaba entón a zafra, o martelo,o punteiro, as tenaces…

eu xa sabía de ti cando as palabras tiñan algo de vidro:

no tempo en que o home coñecia a súa autente fraxilidade,

cando eles, decididos, deseñaban Santos, Virxes e Cristos

nos vitrais das igrexas, dos mosteiros, das portas, das capelas,

e todo pra aplacaren o medo do mundo, e por outras cousas máis.

Foi entón cando me bañei nos rios máis nidios e sonoros,

e labrando nos croios máis perfeitos da maxia e máis da arte

forxei coa auga máis leda e transparente da buliciosa voz

un corpo quentísimo de sublime música celestial

beirado por fiunchos, toxos, herba xunqueira e manzanilhas.

 

Semeei en ti, miña noiva, un sopro erótico humanísimo,

xuntei a miña alma e o meu corpo aos doces fíos do soño

e tamén aos tan xeados codornos que me daba o inverno,

xuntei a miña utopía ás nubes que voan nos altos ceos

da verde bóveda da nosa Terra azoutada por dous ventos.

E entón xa, ao ver tanta maravilla xuvenil, ascendín

ás arbores, ao vento, ás estrelas, á choiva, ao sol, ás nubes…

 

E entón quedoume pra sempre o amor á maxia das palabras.

 

francisco candeira