
CUÉLLAR, José Tomás de (México, 1830-1894). Dramaturgo e novelista que escrebeu a miúdo baixo o pseudónimo de “Facundo”, estudou humanidades e filosofía na sua cidade natal e posteriormente foi alumno da Academia Militar de Chapultepec. Participou na defesa mexicana contra os invasores norteamericanos em 1847. Estudou depois pintura e desenho na Academia de San Carlos. Em 1848 começou a colaborar em xornais e a escreber obras de teatro. A primeira representaçón foi “Deberes y sacrificios” (1855), à qual seguírom “El arte de amar”, “El viejecito Chacón”, “¡Qué lástima de muchachos!” e “Natural y figura”, na qual satiriza a influênça francesa na vida mexicana. Baixo o pseudónimo de “Facundo” escrebeu unha série de novelas conhecidas no seu conxunto com o nome de “La linterna mágica” (primeira série, seis volûmes, 1871-1872; segunda série, vintiquatro volûmes, Barcelona, 1889-1892), que, segundo o próprio autor, “no trae costumbres de ultramar, ni brevete de invención; todo es mexicano, todo es nuestro, que es lo que nos importa”. Estes quadros, parte ficçón e parte realidade, inauguram em México o xénero “costumbrista”. As suas novelas e quadros revelam ao humorista e ao moralista. Em certa maneira segue a tradiçón de Fernández de Lizardi, mas com maior dinamismo e com um melhor manéxo do diálogo e da situaçón. Cuéllar é um autor urbano, mais convincente nos seus retratos da clásse média que nos da aristocrácia ou nos da clásse proletária.
OXFORD