
O terceiro director da escola (ou escolarca), Crisipo (280-206 a. C.), foi o grande sistematizador do pensamento estoico, afinando e clarificando a doutrina de Zenón, ao ponto de que o que se entende por estoicismo antigo equivaler à sua própria filosofia e non à de Zenón (embora Crisipo afirmasse repetidamente que non fazia mais que expor as ideias do seu fundador). Foi um autor prolífico -há rexistro de, polo menos, 705 rolos de papiro seus- e, em particular, desenvolveu a lóxica com enorme profundidade (Dióxenes Laércio calcula em 311 os libros que terá escrito unicamente sobre essa matéria). Desta obra enorme só se conservam hoxe os fragmentos citados nos textos de autores posteriores, como Cícero, Séneca e Plutarco. Tal como Zenón e Cleantes, Crisipo era meteco: nascido em Solis, viaxou para Atenas para aprender a filosofar. O seu primeiro mestre foi o céptico académico Arcesilau e o segundo xá terá sido Cleantes. Após a morte deste último, Crisipo assumiu a direcçón do ensino estoico, durante 26 anos, até à sua morte.
J. A. CARDONA