Azorín (Monóvar, Alicante, 1873 – 1967). Pseudónimo de José Martínez Ruiz, quem num princípio utilizou o nome de “Cándido” em “La crítica literaria en España” (1893), despois firmou “Ahrimán” no seu libro de crítica satírica “Buscapiés” (1894) e finalmente quedou como “Azorín”, apelido muito comum na zona levantina espanhola, a partir da sua famosa triloxía. Foi novelista e ensaista. Estudou dereito em Valência, Granada e Salamanca. Começou por ser um anarquista sentimental como Unamuno, Baroja e Maetzu e acabou sendo conservador. Chegou a Madrid com a esperanza de se converter em xornalista, mas foi despedido do “El Imparcial” pola sua insistência em publicar sobre a hambruna e a inxustíza reinantes na Andalucía. Non obstânte, foi perdendo a fé na acçón política como o demonstra na triloxía que o fixo famoso, “La voluntad” (Barcelona, 1902), que trata da abulia extrema; “Antonio Azorín” (1903) e “Las confesiones de un pequeño filósofo” (1904) mostram as vivências extraídas de unha experiência espiritual. O seu fermoso libro sobre “El alma castellana (1899) foi recebido com entusiasmo por Menéndez y Pelayo e por Clarín, mas foi com a triloxía quando começou a coalhar o conceito de “generación del 98”, hoxe tam popular entre os críticos. Antonio Azorín é o nihilista característico, paradigmático da xeraçón. Empapado da melancolía de Schopenhauer. Só a fé pode devolver o optimismo, mas Antonio e o seu amigo Yuste non a tenhem. As três novelas carecem de unha extructura tradicional, pois o argumento é débil ou non existe, e estám construídas a partir de um forte elemento de disquisiçón filosófica intercalada com breves estampas da infância e da adolescência de Martínez Ruíz. Pronto renegou da sua obra novelística e mudou para o ensaio, o qual cultivou às vezes com erudicçón, mas mais frequêntemente com um estilo impresionista e cuidadosamente escrito. A sua descripçón dos estados de ánimo e dos lugares, normalmente casteláns, resulta precisa e, na opinión de Ramón Pérez de Ayala, o seu estilo é plástico, cheio de delicadeza, valores pictóricos e conteúdo espiritual; com beleza estilística, sobriedade e, ao mesmo tempo, influênças clássicas. O seu primeiro nihilismo acabou convertido despois, num elegante escepticismo à maneira de Horacio. Os seus ensaios encontram-se reunidos nos libros: “Los pueblos” (1905), “La ruta de don Quijote” (1906), “España: hombres y paisajes” (1909), “Lecturas españolas” (1913), “Castilla” (1912), “Clásicos y modernos” (1913), “Los valores literarios” (1913), “Al margen de los clásicos” (1915), “Rivas y Larra” (1916), “Un pueblecito” (1916), “El paisaje de España” (1917), “Los dos Luises (de León y de Granada) y otros ensayos” (1921), “Una hora de España” (1924), “Racine y Molière” (1924), “Escritores” (1956), e “De Valera a Miró” (1959). Em 1930 tratou de escreber teatro, mas fracasou. Os seus contos forom recolhidos num volûme publicado em 1956 como “Cuentos”. Os melhores tinham sido editados em 1929 baixo o título de “Blanco en azul”. Escrebeu mais duas novelas à parte das xá citadas “Félix Vargas” (1928) e “Superrealismo” (1929). Ambas publicadas despois com diferênte título: a primeira como “El caballero inactual” e a segunda como “El libro de Levante”.
Oxford