DESCARTES (O “TEATRO DO MUNDO”

Descartes foi um exemplo do êxito indiscutível dos métodos pedagóxicos Xesuítas. Apesar das recorrentes queixas contra a formaçón “libresca” que aparecem no “Discurso do Método” (“parecia-me non ter colhido algum proveito durante os estudos a non ser o de ter descoberto, pouco a pouco, a minha ignorância”), amou sinceramente a sua escola. Disso dá testemunho a sua afirmaçón, perante um conhecido que lhe pedia conselho, de que “em nenhum outro lugar da Terra se ensina filosofia melhor do que em La Flèche”, ou que o centro atraía “muitos xovens de todos os recantos de França que forman unha grande mistura e, conversando com eles, aprende-se tanto como se muito tivéssemos viaxado”. Também eloxia “a igualdade que mantenhem os xesuítas entre eles ao tratar quase da mesma maneira quem tem elevada linhaxem e quem é de baixo nascimento”, para terminar concedendo que “dado que a filosofia é a chave das restantes ciências, é extremamente útil estudar todo o seu currículo tal como é ensinado nas instituiçóns xesuítas, antes de nos elevarmos acima do pedantismo para nos tornarmos sábios de um modo acertado”. Na verdade, hoube unha tendência para interpretar erradamente a crítica de Descartes às “letras”: mais do que menosprezar a sua formaçón, refere o facto de que a melhor teoria non exime da necessidade de “sair dos libros”, e pede para completar a sua educaçón com algo que nem a melhor escola podia proporcionar-lhe: o contacto com o “mundo”. Esta actitude anuncia xá unha revoluçón intelectual, comum a muitos descontentes com a Igrexa, pois desloca o foco do interesse científico da biblioteca (onde estamos à mercê da autoridade tutelar) para o “teatro do mundo” (onde nos debemos valer do nosso bom senso). O xovem saiu da La Flèche com dezasseis anos e aos vinte licenciou-se em Direito em Poitiers, embora entretanto também tenha exercido as funçóns de aprendiz de médico na aldeia do seu pai. Os biógrafos non están de acordo sobre se durante esses anos se dedicou apenas a estudar ou se usufruiu das diversóns de Paris (alimentando assím a popular lenda do Descartes bohémio e mulhereiro, que se bateu em duelo por unha dama). A única certeza é que a partir desse momento, xá licenciado, decide alistar-se no exército. E é aqui onde começam os mistérios.

ANTONIO DOPAZO GALLEGO

Deixar un comentario