Arquivos diarios: 15/05/2020

KANT (KÖNIGSBERG)

A Universidade de Königsberg, de forte vocaçón pietista, pertencia à secçón da Prússia Oriental, situada num enclave do grande império de fala alemán. Durante a vida de Kant, hoube quatro imperadores diferentes que, com as suas personalidades, marcaram, em boa medida, a vida dos seus súbditos. Frederico Guilherme I (1713-1740), segundo rei da Prússia, foi um déspota nada iluminado, que se dedicou a viver faustuosamente, a montar um exército enorme e a oprimir o povo. Frederico II, o Grande (1740-1786) foi um déspota iluminado e protector das artes e do pensamento, que deu um impulso decisivo à cultura xermânica e ao seu Iluminismo (Aufklärung). Non era pacifista, pois obteve grandes victórias militares e optimizou a organizaçón do exército, mas na sua xuventude dedicou-se mais à música e à filosofia do que à formaçón castrense; criou unha corte culta na qual muitos dos grandes cientistas e pensadores da época (entre eles Voltaire) formaram unha Academia do conhecimento (que non esteve isenta de rivalidades e invexas), deu um resolucto apoio material às principais instituiçóns culturais do seu império e permitiu unha amplitude de vistas e unha liberdade de expressón desconhecidas até entón. Frederico II ficou com unha impressón desfavorábel da Universidade de Königsberg quando a visitou na qualidade de príncipe herdeiro em 1739, um ano antes de ascender ao trono e de Kant ali ter ingressado: pareceu-lhe provinciana e atrasada, “mais adequada para amestrar urzos do que para se transformar num cenário das ciências”. Xá na posse do império, disponibilizou recursos para melhorar e modernizar aquele reducto do saber, situado num remoto recanto dos seus domínios, e outorgou à instituiçón unha tolerância intelectual que favorecia o pensamento libre e rigoroso, o que foi unha bênçón para Kant. A “Crítica da Razón Pura” é dedicada ao seu ministro de Educaçón, Von Zedlitz- Aquele período foi como unha ilha de liberdade e cultura dentro de um oceano de repressón e autoritarismo.

JOAN SOLÉ