
Às quatro da tarde do día quatro de Xunho de 1923, uns desconhecidos abrem fogo contra um auto de côr negra, matrícula 135 de Zaragoza, frente à Escola Asilo de San Pablo, nas aforas da capital aragonesa. Dos treze disparos que os atacantes fixérom, um deles alcanzou o corazón de um dos ocupantes. A víctima –que morreu no acto– era o cardeal arzobispo de Zaragoza, don Juan Soldevila Romero. A notícia da morte do prelado, encheo de terror às autoridades locais e de alegría às clásses humildes. Passados os primeiros momentos de estupefaçón, a polícia puxo-se em movimento. O silêncio dos vecinhos, dificultou a labor investigadora. El Heraldo de Aragón, único vespertino zaragozano, tivo de refazer completamente a sua primeira plana. “Insólito y abominable atentado”, forom as palabras que encabezarom unha fotografía a toda páxina do morto. No Goberno Civil o desconcerto apoderou-se de todos; o xefe superior de Polícia e o comandante da Guardia Civil, estabam desalentados e confusos, sem saber que fazer. O gobernador civil, provocando unha absolucta paralizaçón, esperaba órdens de Madrid. Sobre as oito da noite aparecerom os telegramas: o rei Alfonso XIII enviava o seu pêsame e o ministro da Gobernaçón, esixía que se fixéra luz sobre o asunto. À mesma hora, a Federaçón Local de Sindicatos da CNT, lançaba unha “octavilla” por toda a capital, na qual ameaçaba com a folga xeral, e eludía as responsabilidades que tal acto puidéra acarrear, se eram detídos inocentes trabalhadores, baixo a acusaçón de assassinato. Tanto os sindicalistas da capital aragonesa, como as autoridades, passarom a noite em vela. Estas últimas, non se decidírom a desencadear a repressón, mentras aqueles, que a esperabam, non dormirom nas suas casas por temor a persecuçóns. Os xornais da manhán seguinte, segundo a sua fantasía e gosto, narrarón o atentado. El Heraldo de Aragón, non consideraba autores do feito aos sindicalistas, mas aos anarquistas. La Acción era mais concluinte: o feito era obra da banda de terroristas que dirixía o perigoso anarquista Durruti; a continuaçón consignaba unha interminábel lista de actos delictivos que provinham de “ese terribel assassino”. Finalmente esixía ao Goberno que tomasse as medidas necessárias para terminar com “esse açote de Deus”.
ABEL PAZ