Arquivos diarios: 17/09/2018

.

           o refúxio no “exÍlio interior”

               No conxunto dos 33 (27 mestres e 6 mestras da província) que sufriron traslado fora da rexíon galega.  Segundo Eiras Abad, o mestre de San Mateo, tomou o camiño de Palencia, aínda que por revisión de expediente, voltaría despois. Joaquín Martinez Pereira, de Santiago de Ribarteme, foi para Burgos, e Dámaso Giráldez Piña, mestre de Godóns (Covelo), marchou para Valencia.  Todas e todos, sancionados ou non, tiveron que pasar un tempo no desacougo da espera.  Houbo moito medo e decepción.  Uns marcharon cara o exterior, á emigración, como foi o caso de Luis Soto, mestre de Mondariz, que acompanharía a Castelao a América, ou os cursillistas de 1936 Eugenio Soto Groba e Manuel Porto González, alumnos do lembrado mestre de Guláns, D. Gabino.  Peor sorte tiveron os que quedaron no camiño, uns 30 na provincia de Pontevedra foron mortos, fusilados ou “paseados” (Porto Ucha, 2008, 68-82).  Ante tal panorama, a moitas e moitos profesionais do ensino, que sobreviviron á traxédia da (in-civil guerra), o sector máis preparado e máis comprometido co movemento innovador repúblicano, non lles quedou máis saída que sumirse no seu particular “exilio interior”.   De aquilo non se falaba. De aí a necesidade e o compromiso, como sinalabamos no citado Programa das Xornadas da Memória Histórica 2017: “por sacar á luz esta faciana do ensino, esencial para o desenvolvemento dunha sociedade democrática.”

anxo serafín porto ucha e raquel vázquez ramil

.

               Porquê precisamente Althusser e Gramsci quando falamos do marxismo actual?  E porquê por esta ordem, primeiro Althusser e depois Gramsci?  O principal motivo é que este último é, sem dúvida algunha, o autor marxista mais citado e mais influente nos últimos tempos.  Acreditamos que este facto é difícil de questionar.  Mas alguns de nós pensam também que sem a intervençón de Althusser – e do seu famoso seminário “Lire Le Capital” – a obra de marx tería sido muito difícil de recuperar com um mínimo de rigor.  O sentido da contribuçón de Marx para a história do pensamento político e para a filosofía ter-se-ia extraviado num imbróglio ideolóxico em que o mito e o dogma se imporíam sem soluçón possível.  Se assim tivesse sido, o marxismo, ao desaparecer a sua funcionalidade mitolóxica – ligada a movimentos políticos que mudaram o curso dos acontecimentos, mas que, em qualquer caso, xá passaram à história -, tería perdido também toda a sua vixência e todo o seu interesse teórico.  No entanto, non foi assim.  Há, certamente, unha actualidade do marxismo.  E Gramsci transformou-se no epicentro de todo este fenómeno.  Assim, queremos mostrar neste libro que o marxismo que hoxe renasce em força é muito mais compatível com a própria obra de Marx do que com as escolas ideolóxicas que se chamaram “marxistas”.  E estamos convencidos de que, relativamente à obra de Marx em si mesma, a escola althusseriana abriu a possibilidade de realizar unha leitura livre de muitos preconceitos fatais.  O nosso tema é “o marxismo na actualidade”.  Acreditamos que convém – correndo mesmo o risco de inverter a ordem cronolóxica – partir de unha reflexón althusseriana sobre a obra de Marx, para depois tentar explicar em que medida o renascimento gramsciano a que assistimos actualmente merece ser chamado, em algum sentido importante, “marxista”.

carlos fernández liria